عبدالله بن علی کاشانیشمس الدین یا جمال الدین ابوالقاسم عبدالله بن علی بن محمد ابی‌طاهر کاشانی (القاشانی و گاه نیز کاشی)، مورخ، نویسنده و از خانواده هنرمندی بود که اکثر آن‌ها در کاشی کاری ماهر و استاد بوده‌اند. ۱ - معرفی اجمالیخود جمال الدین از این حرفه (کاشی کاری) اطلاعاتی کافی داشت؛ ولی به کارهای دیوانی و مشاغل ادبی و علمی پرداخت و به خدمت سلاطین ایلخانی درآمد. تاریخ ولادت او دقیقا مشخص نیست. وی شیعه مذهب بوده و در شمار صاحب قلمان روزگار ایلخانان ایران، به ویژه حلقه دانشمندان و تاریخ نگاران دستگاه رشیدالدین فضل الله همدانی (۷۱۸ ۶۴۵ ق)، وزیر غازان خان و سلطان محمد خدابنده، قرار دارد، از این رو در کنار امور دیوانی به کار تاریخ نگاری نیز پرداخته است و آن چه نام او را جاودان ساخته، نوشته‌ها و ادعاهای بحث انگیز وی در زمینه تاریخ مغول و ایلخانان می‌باشد. پس از مرگ خواجه رشیدالدین، کاشانی در مقدمه کتاب خود به نام «تاریخ اولجایتو» که برای گنجانیده شدن، در کتاب «جامع التواریخ» خواجه در نظر گرفته شده بود، مدعی شد که همه «جامع التواریخ» از اوست و خواجه کار او را به خود نسبت داده است. بحث جنجالی و پردامنه بر سر درستی و نادرستی ادعای وی در این زمینه، موضوعی کهنه و قابل بحث است. ۲ - آثاراز جمله آثار وی عبارتند از: ۱- عرایس الجواهر و نفایس الاطایب. ۲- زبده التواریخ. ۳- کشف الظنون. ۳ - عناوین مرتبطتاریخ اولجایتو (کتاب) ۴ - منبعنرم افزار تاریخ اسلامی ایران، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. |